Çocuk Gelişimi: Kilometre Taşları ve Ebeveynlik İpuçları
Çocuklarınızın büyümesi, ihtiyaçları ve zorlukları yıllar içinde hızla değişiklik gösterir ve ebeveynlik endişeleriniz de bu değişimlerle birlikte gelişir. Çocuğunuzun büyümesine ayak uydurmak için ebeveynlik stratejilerinizi geliştirmek büyük bir sorumluluktur. Çocuklarınızın fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak büyürken gelişmelerine nasıl yardımcı olacağınız hakkında bilinçlenirseniz süreci çok daha kolay geçirebilirsiniz. Dönemsel olarak çocuk gelişimi dönemleri birbirinden farklılık göstermektedir.
Yaş grubuna göre çocuk gelişimi:
- Yeni yürümeye başlayan çocuklar (1 ve 2 yaşındakiler)
- Okul öncesi çocuklar (3 , 4 ve 5 yaşındakiler)
- Okul çağındaki çocuklar (6 , 7 , 8 ve 9 yaşındakiler)
- Geçiş dönemi (10 , 11 ve 12 yaşındakiler)
- Gençler (13 , 14 , 15 , 16 , 17 ve 18 yaşındakiler)
- Fiziksel Çocuk Gelişimi: Çocuğunuzun vücudunun nasıl geliştiğini ve değiştiğini, ne kadar büyüdüğünü gözlemleyin ve her dönem kazandıkları yeni motor becerilerin farkına varın.
- Duygusal Çocuk Gelişimi: Çocuğunuzun her adımda ne tür duygusal değişimler yaşadığını ve her yaş grubundaki çocukların karşılaştığı duygusal gelişim aşamalarını keşfedin.
- Sosyal Çocuk Gelişimi: Her önemli dönemeçte çocukların insanlarla nasıl etkileşime girdiğini, arkadaşlıklar geliştirdiğini ve çevrelerindeki dünyayla ne şekilde bağlantı kurduğunu öğrenin.
- Bilişsel Çocuk Gelişimi: Çocukların her yaşta geliştirdikleri eleştirel düşünme yeteneği ve entelektüel becerileri ortaya çıkarmasına yardım edin ve onların konuşma becerileri ve dil gelişimleri, oyun oynama şekilleri ve ulaştıkları önemli bilişsel dönüm noktaları hakkında bilgi edinin.
Yaş Grubuna Göre Çocuk Gelişimi Dinamikleri
Yeni Yürümeye Başlayan Çocuklar
Gelişim
1 ve 2 yaşındaki çocuklar fiziksel, duygusal ve bilişsel olarak hızlı bir şekilde gelişirler. Gelişen motor becerileri, evde gezinmeye başladıklarında onlara özgürlük alanı yaratır. Yeni dil becerileri geliştirdikçe istek ve ihtiyaçlarını daha iyi ifade edebilirler.
Disiplin
Yürümeyi yeni öğrenen çocuklar sabırsızdır ve memnun olmadıklarını göstermekten çekinmezler. Çocuğunuz henüz duygularını sözlü olarak ifade edemediği veya sıkıntıyla başa çıkmayı bilmediği için öfke nöbetleri yaygındır.
Ebeveynlik Stratejileri
Küçük çocuklar mobilyaların üstüne tırmanmak, merdivenlerden çıkmak veya tehlike oluşturabilecek şeylere ilgi duydukları için, bu aşamada evinizi tehlikelerden mümkün olduğunca uzak tutmak bir zorunluluktur. Meraklıdırlar ve keşfetmeyi severler.
Lazımlık eğitimi, bebeklik dönemi için önemli bir dönüm noktası niteliğinde olabilir. Pek çok küçük çocuk lazımlığı kullanabildiklerinde kendileriyle gurur duymaya başlar ve birçok ebeveyn çocuklarını takdir eder. Artık bez değiştirmek zorunda kalmayan ebeveynler sevinir.
Uygun güvenlik önlemlerinin alınması oldukça gereklidir. Aynı zamanda, yürümeye başlayan çocuğunuzun sağlıklı beslenmesini ihmal etmemek ve bol bol uyumasını sağlamak da gelişimi açısından oldukça önemlidir.
Gelişim
Yürümeye başlayan çocuğunuz okul öncesi bir çocuk seviyesine geldiğinde, fiziksel büyümeye ek olarak bazı büyük sosyal ve duygusal büyümelere şahit olacaksınız. Çocuğunuz duyguları üzerinde biraz daha kontrol sahibi olacak ve öğrenmeye, diğer çocuklarla oynamaya ve sizi memnun etmeye ilgi duyacaktır.
Anaokuluna gitmek birçok küçük çocuk için çok eğlenceli bir aktivite olabilir. Daha büyük kardeşleri olanlar için “büyük bir çocuk” gibi hissetmelerine yardımcı olurken, diğerleri çocuklar için korkutucu olabilir. Bazıları ebeveynlerinden ve güvenli alanlarından ayrılık kaygısı yaşar ve öğretmenlerin ve diğer çocukların etrafında olmak bunaltıcı olabilir.
Disiplin
Tutarlı disiplin bu dönemde kilit rol oynar çünkü okul öncesi çocuklar yetişkinleri yıpratmayı severler. İster sızlanıyor ister “neden?” diye soruyor olsunlar, 100. kez deneyerek istediklerini almakta başarılı olabilirler. Aslında bu yaşta onlar oldukça eğlencelidir. Öğrenmekten ve oynamaktan zevk alırlar ve oldukça sevecen davranabilirler.
Ebeveynlik Stratejileri
Değişip gelişmeleri özellikle beslenmelerinin ve uyku alışkanlıklarının her zamankinden daha önemli olduğu anlamına gelir. Onlara kendileriyle ilgilenmeye nasıl başlayacaklarını öğretmeye başlamanın en iyi dönemidir. Genellikle kendi başlarına nasıl giyineceklerini öğrenmeye isteklidirler ve bağımsız olarak yapabildikleri kadarını yapmakta ısrarcı olabilirler.
Okul Çağındaki Çocuklar
Gelişim
Çocuğunuz okula başladığında, öğrenme açısından çocuğunuzun bazı şaşırtıcı ilerlemelerine şahit olacaksınız. Günün sonunda eve gelmeyi ve okulda öğrendiklerini size göstermeyi sevecekler. En azından bir süre bunları paylaşmaktan keyif alacaklar.
Okul çağındaki çocuklar da sosyal ilişkiler bakımından gelişirler. Daha güçlü arkadaşlıklar kurarlar ve yeni ilgi alanları ve hobiler edinirler.
Ancak çocuğunuza ödevlerini yapmasını veya odasını temizlemesini istediğinizde ondan bir süre daha direnç görebilirsiniz. Çocuğunuz sınırlarınızı test etmeye çalışırken size meydan okuma eğiliminde olabilirler.
Disiplin
Okul çağındaki çocuklar için disiplin, hem olumlu hem de olumsuz sonuçlara sebep olmaktadır. Kuralları çiğnediği zaman çocuğunuzun elektronik cihazlarını almak gibi olumsuz bir sonuç kullanabilirsiniz. Aynı şekilde çok çalıştıkları için onları övebilir veya işleri yaptıkları için ödüllendirebilirsiniz.
Ebeveynlik Stratejileri
Okul çağındaki çocuğunuzu sağlığını korumak zor olabilir. Tomurcuklanan bağımsızlıkları, daha sonra kalmakta ısrar etme olasılıklarının daha yüksek olduğu veya daha önce sevdikleri sebze yemeğini yemeyi reddedebilecekleri anlamına gelebilir.
Bununla birlikte çocuğunuza kendi vücuduna bakmanın önemini öğretmek için oldukça uygun bir zaman dilimidir. Bazen kendi hijyenlerine özen göstermekle ilgilenebilirler. Çocuğunuzun yeni beceriler öğretmesini teşvik edin, 6 ile 9 yaşları arasında çocuğunuzun bağımsızlığında bazı büyük değişiklikler gözlemleyeceksiniz.
Geçiş Dönemi
Gelişim
Artık küçük bir çocuk değil, tam bir genç de değildir. Bu geçiş dönemi geniş bir gelişim yelpazesini kapsar. Bazı 10 yaşındaki çocuklar bebek giydirme oynamakla yetinirken, diğer çocuklar makyajla daha çok ilgilenebilirler.
Bu yaş grubundaki kızlar erkeklerden daha hızlı olgunlaşma gösterirler. Bazıları ergenliğe girmeye başlar ve vücut imajı sorunları ortaya çıkmaya başlayabilir. Erkekler, kızlara göre genellikle ergenliğe biraz daha geç başlar. Genellikle değişen vücutlarından ve gelişen kaslarından gurur duyma eğilimindedirler.
Disiplin
Bu çocuk gelişimi döneminde değişen hormonlarla birlikte genellikle ruh hali değişimleri ve davranışta değişikliklerin meydana geldiğini gözlemleriz. Çocuğunuz aile yerine arkadaşlarıyla vakit geçirmeyi daha çok tercih edebilir ve geçmişe göre biraz daha saygısız davranabilir.
Ancak endişelenmeyin, çocuğunuz sizden ayrı olarak kendi kimliğini oluşturmaya başladığı için bu tür davranışlar gelişimsel olarak normal karşılanır. Çocuğunuzun davranışı değiştikçe geçmişte etkili olan disiplin stratejilerini anlayacaktır. Bu yaşta odalarına gönderilmekten hoşlanmaları bile mümkündür. Aranızdaki iletişimi güçlendirmek için etkili olacak yeni yöntemler bulmaya çalışabilirsiniz.
Ebeveynlik Stratejileri
Teknoloji, bir geçiş dönemi çocuğunun hayatının önemli bir parçasıdır. Çocuğunuzu akıllı telefon veya internet kullanırken güvende tutacak net kurallar belirlediğinizden emin olmalısınız.
Bu yaş dönemi için iyi sağlıklı olmak demek, iyi beslenmek (bu yaşta oldukça zor olabilir) ve 9 ila 12 saatlik sağlam bir uyku demektir.
Gençler
Gelişim
Çocuğunuz ergenlik çağına geldiğinde, zamanın nasıl geçtiğini merak ediyor olabilirsiniz. İlk yıllar hızlıca geçiyor ve şimdi genç çocuklarınızı gerçek dünyaya hazırlamak için sadece birkaç yılınız var.
Çocuğunuzun fiziksel gelişimi daha sonraki gençlik yıllarında yavaşlayacaktır ancak ilk gençlik yıllarında, birkaç hafta içinde kıyafetlerinin artık olmadığını sıklıkla görebilirsiniz.
Birkaç kısa yıl içinde gençliğinizde çok fazla duygusal olgunluk ve bilişsel gelişim belirtileri göreceksiniz. Duyguları üzerinde daha iyi kontrol sahibi olmaları gerekir ve diğer gençlerin yanında daha az huysuz olmalıdırlar.
Bir gencin hayatında onlar için heyecan verici pek çok olay vardır. Birkaçından bahsedecek olursak bunlar: Ehliyet almak, ilk romantik ilişki ve ilk iştir. Çocuğunuzun ek sorumlulukları yerine getirmeye hazır olduğundan emin olmanız oldukça önemlidir.
Disiplin
Gençlik disiplini, iyi davranış için ödüller ve kötü davranış için sonuçlar içerdiğinde en etkili yoldur.
Çocuğunuzun ayrıcalıklarını davranışlarına bağlı hale getirmeniz faydalı olacaktır. Ev işleri veya ev ödevlerinden sorumlularsa, aslında daha fazlasını yapabileceklerini bileceksiniz. Ancak sorumluluktan kaçtıkları durumlarda, henüz ehliyet almaya, daha sonraki bir sokağa çıkma yasağına veya bir gece evde yalnız kalmaya hazır olmadıklarına karar verebilirsiniz.
Ebeveynlik Stratejileri
Çocuğunuzun yeterli miktarda yetenek ve becerisi olsa dahi, sosyal ve duygusal becerilerinin biraz ince ayara ihtiyacı olma ihtimali yüksektir. Çocuğunuza yeni problem çözme stratejilerini öğretmek için iyi bir zaman dilimidir.
Daha büyük bir genç muhtemelen fikrinize ihtiyaç duyacaktır. Ancak 14 yaşındaki çocuğunuzun sizden tavsiye almasını beklemeyin. O yaşta, gençliğiniz neden bahsettiğiniz hakkında hiçbir fikriniz olmadığı konusunda ısrarcı olabilir ama merak etmeyin, olgunluk bunu değiştirecektir.
Gençlik yıllarında güvenlik sorunları çoğunlukla risk almaya bağlıdır. Araba kazaları gençler için en büyük tehlikelerden biridir. Onlara güvenli bir sürücü ve sorumlu bir yolcu olmayı öğretmeye odaklanmalısınız.
Bu arada kendi emniyet kemerinizi bağlamayı ihmal etmeyin çünkü çocuğunuzun gençlik yılları bir ebeveyn için oldukça zor olabilir.
